Léròp

Lokalizasyon di Léròp-a.

Léròp-a sa roun kontinan oben roun pati di sipèrkontinan-yan di Lérazi é di Afro-Lérazi. Li sa pafwè aplé « Vyé Kontinan », pa lopozisyon ké « Nouvèl Monn » (Lanmérik). Asou plan kiltirèl, Léròp-a té rousouvwè di miltip lenfliyans pannan soso lannen-yan, é ka konprann rounlo péy ki ka posédé an menm tan oun léritaj koumen, dé diférans lengwistik, rélijyé é istorik, ké zapò-ya ki résan ki ka vini dipi mondjalizasyon-an. Atò, Léròp sa roun lèspas di sivilizasyon ki fòrjé pa roun listwè milénèr. Oun kouminoté di pèp, di diféran Léta, ka konstitchwé yékò politikman ké Linyon éropéyen-an.

Jéyografi

Kart di Léròp jéyografik ki ka prézanté rélyèf-ya.

Limit jéyopolitik

Lizaj-a ka fè di Léròp-a oun kontinan ; nou ka palé, si nou ka konsidéré Lérazi ké plak érazyatik, di pati òksidantal di roun sipèrkontinan. Limit terès-ya di Léròp-a té donk toujou enprésiz bò lès pas i pa ka ègzisté di limit ki klèrman défini, di rélyèf oben di lanmè, ki ka vini klèrman sendé Lérazi. Frontchèr jéyografik-ya di Léròp sa donk pli politik ki fizik.

Politik

Drapo éropéyen, drapo di Konsèy di Léròp é di Linyon éropéyen.

Péyi-ya ki ganyen tout oben roun pati di yé téritwè asou kontinan éropéyen-an oben sa kiltirèlman rataché ké Léròp (soulon limit jéyografik-a ki défini pli laro) sa an nonm di 51 :

• 44 péyi gen tout yé téritwè atè Léròp : Albani, Lanlmangn, Andòr, Otrich, Bèljik, Byélorisi, Bosni-Èrzégovin, Bilgari, Kroasi, Dannmark, Lèspangn, Estoni, Fenlann, Lafrans, Grès, Ongri, Irlann, Islann, Itali, Kosovo, Létoni, Liechtenstein, Litchwani, Liksanbour, Masédwann, Malt, Moldavi, Monako, Monténégro, Norvèj, Péyi-Ba, Pològn, Potidjal, Répiblik tchèk, Roumani, Rwéyonm-Ini, Sen-Maren, Sèrbi, Slovaki, Slovéni, Swèd, Swis, Oukrèn ké Vatikan ;

• 5 péyi sa an pati atè Léròp, an parti atè Lazi : Azerbaydjan, Jéyòrji, Kazakstan, Risi ké Tirki ;

• 2 péyi sa kiltirèlman rataché ké Léròp-a, kwaki sitchwé atè Lazi : Arméni ké Chip.

Péy-ya atè Léròp.

Kiltir

Palé di kiltir di Léròp difisil, pas patché kiltir té sigsédé yékò (é té souvan asimilé ké zapò èstra éropéyen) dipi plizyò milénèr. Oun définisyon di kiltir di Léròp-a divèt nésésèrman osi tchenbé kont di limit jéyografik-ya di kontinan.