Awala-Yalimapo

Di Wikipédja

Awala-Yalimapo

Administrasyon
Péyi Lagwiyann (Lafrans)
Mèr René Monerville
Démografi
Jantilé
Popilasyon 1 364 zab. (2014)
Dansité 7,3 zab./km²
Jéyografi
Altitid Min. 0 m – Max. 9 m m.
Siperfisi 187,4 km²

Awala Yalimapo sa roun koumin fransé di Lagwiyann (kòd pòstal 97319), ki sitchwé à èstrenm nò-lwès di Lagwiyann, à pli di 60 km di Sen-Laurent-di-Maronni.

Jéyografi[chanjé | Chanjé wikikod]

Lokalizasyon[chanjé | Chanjé wikikod]

À anviron 22 kilonmèt di Mannan, à èstrenm nò-lwès di Lagwiyann, koumin-an ka étann so kò ant bouchou-a di flòv Mannan é di Maronni, enpé anvan lèstchwè-a di flòv. Téritwè kouminal-a sa délimité :

  • o nò, pa loséyan Atlantik ;
  • à lwès, pa Maronni-a ;
  • o sid pa lakrik Kanna épi pa roun lign ki ka étann so kò soulon roun dirègsyon sid-lès ki ka roujwenn CD 9 ;
  • à lès, pa roun lign ki ka travèrsé Pwent Isère épi CD 22 é ka lonjé answit CD 9 jouk lyé-nonmen Saint Antoine.
An rouj téritwè kouminal-a d'Awala-Yalimapo.

Lidrografi[chanjé | Chanjé wikikod]

Koumin-an ka trouvé so kò asou lariv-ya di Maronni é di Loséyan Atlantik-a.

Klima[chanjé | Chanjé wikikod]

Klima sa di tip tropikal.

Lirbannism[chanjé | Chanjé wikikod]

Mòrfoloji irben[chanjé | Chanjé wikikod]

Koumin-an ka rougroupé 2 vilaj ké roun zanmo anmérendjen. Oun kouminoté kalinya ka viv laba.

  • Awala, asou litoral bò'd di bouchou-a di Maronni é ki ka lonjé Mannan-an.
  • Yalimapo, o nivèl di bouchou-a di Maronni.
  • Épi zanmo-a di Posoli (lakrik koswin).

Lòjman[chanjé | Chanjé wikikod]

An 2006, i té ganyen 324 lòjman atè Awala-Yalimapo. Parmi sa-ya 83,3 % sa dé rézidans prensipal, 8,3 % dé rézidans ségondèr é anfen 8,3 % dé lòjman sa vakan.

Tòponnimi[chanjé | Chanjé wikikod]

Awala (awara) sa roun mo kalinya ki ka déziyen roun palmyé (Astrocaryum Vulgare) é, an fransé, frwi-a di sala-a.

Listwè[chanjé | Chanjé wikikod]

Koumin-an té administrativman kréyé 31 désanm 1988 pa so séparasyon di koumin-an di Mannan, ki swété pa popilasyon Kalinya-ya dé vilaj d’Awara é dé Hattes ki té ròtfwè akéyi roun kan dépandan di bangn di Sen-Laurent-di-Maronni, ki aplé kan dé Hattes.

Dis lannen apré, an 1999, popilasyon d'Awala-Yalimapo té èstimen à 887 zabitan, mé ké roun to di akrwasman di + 3,4 % pa lannen. Popilasyon-an té déjà ogmanté di 1982 à 1990 à laswit-a dé konfli armé di Sourinanm ki té pousé dé fanmi antché di réjyon-an d’Albina é di Galibi à établi yé kò atè Lagwiyàn à Awala Yalimapo. An 2000, anviron 60 % di popilasyon-an gen mwen di ven lannen.

Oun sit finérèr anmérendjen té dékouvèrt an finisman-an dé lannen 1950. Dé travay arkéyolojik ki résan té mété o jou di nouvèl zartéfak.

Popilasyon ké sosyété[chanjé | Chanjé wikikod]

Sa koumin sa majoritèrman péplé d'anmérendjen (kalinya).

Démografi[chanjé | Chanjé wikikod]

Lévolisyon-an di nonm di zabitan sa konnèt atravè rousansman-yan di popilasyon-an ki éfègtchwé annan koumin-an dipi 1961, pronmyé rousansman pòstéryò à départmantalizasyon-an di 1946. À pati di 2006, popilasyon légal-ya dé koumin sa pibliyé anniyèlman pa Insee-a. Rousansman-an ka roupozé dézòrmè asou roun kolèk di lenfòrmasyon anniyèl, ki ka konsèrnen sigsésivman tout téritwè kouminal-ya o kour di roun péryòd di senk lannen. Pou koumin-yan di mwen di 10 000 zabitan, roun ankèt di rousansman ki ka poté asou tout popilasyon-an fika réyalizé tout senk lannen-yan, popilasyon légal-ya dé lannen lentèrmédjèr ki fika kant à yé èstimen pa entèrpolasyon oben èstrapolasyon. Pou koumin-an, pronmyé rousansman ègzostif ki ka antré annan kad-a di nouvèl dispozitif té fika réyalizé an 2006.

Kilt[chanjé | Chanjé wikikod]

Nou ka trouvé laba légliz Sainte-Bernadette.

Kiltir ké patrimwenn[chanjé | Chanjé wikikod]

Lyé ké monnouman[chanjé | Chanjé wikikod]

  • Ansyen batiman ki ka daté di lépòk di bangn.
  • Vèstij di bangn di lakrik Koswin.

Lékipman kiltirèl[chanjé | Chanjé wikikod]

  • Sant dé lar é di kiltir kalinya
  • Sant di létid é di protègsyon dé toti maren atè Yalimapo.
  • Éko-mizé. Sant WWF : lèspozisyon asou toti maren-yan, léklozri.

Gastronnonmi[chanjé | Chanjé wikikod]

  • Kasav oben galèt di mannyòk (alepa an lanng kalinya).
  • Lajòrnen di Mannyòk ki òrgannizé chak lannen mè.

Patrimwenn anvironnmantal[chanjé | Chanjé wikikod]

Awala-Yalimapo sa konnèt pou laplaj dé Hattes, lonng di 5 kilonmèt koté dé santenn di toti lit ka vini ponn. Sa laplaj sa roun dé dannyé gran zonn di pont di toti lit.

Di févriyé à jwiyé anviron, a toti vèrt ki ka sigsédé yé kò pou vini ponn la. Sit-a sa protéjé pa mété an plas di rézèrv nasyonnal di Lanmannan, mé brakonnaj-a dé toti oben di yé dizé, byen ki li té rédjwi té pourswiv, notanman pa lègzistans-a di roun doumann. Ka di vyolans ka rété toutfwè marjinal. Lapèch ilégal-a ka rété roun danjé pou toti maren-yan.

Nòt ké référans[chanjé | Chanjé wikikod]

Lannègs[chanjé | Chanjé wikikod]