Kanmopi

Kanmopi
Administrasyon
Péyi	Lagwiyann (Lafrans)
Mèr	René Monerville
Démografi
Jantilé
Popilasyon	1 751 zab. (2014)
Dansité	0,17 zab./km²
Jéyografi
Altitid	Min. 60 m – Max. 830 m m.
Siperfisi	10 030 km²

Kanmopi sa roun koumin fransé di DROM di Lagwiyann ki tradisyonnèlman abité pa Nativ anmériken-yan di pèp otogtonn dé Téko ansyennman nonmen Émériyon, ensi ki pa dé anmérendjen Wayanmpi. Li sa isou di siprésyon-an di téritwè di Linini-a pa dékrè-a di 17 mè 1969 é di so divizyon an koumin. A roun koumin frontalyé ké municipio brézilyen-an di Laranjal do Jari.

Jéyografi

An rouj téritwè kouminal-a di Kanmopi.

Koumin-an, di roun sipèrfisi di 10 030 km², sa sitchwé asou bò-ya di flòv Loyapòk é travèrsé pa larivyè-ya Kanmopi ké Yaloupi.

Sa tré vas koumin kontinantal sid lès (3e di Lafrans pa so sipèrfisi), ki sitchwé an péy pèp nativ Téko ké Wayanmpi sa agsésib san lotorizasyon préfègtoral pou bour-a, sof pou vilaj-ya di Trwè So, ki enstitchwé an 1970 épi révizé an jen 2015. Nou pwé alé an lavyon ké roun pis di lavyasyon an béton, pis-a sa achévé an 2016 é louvri pou piblik-a an 2017 oben an piròg an roumontan Loyapòk, an 4 à 6 lèr soulon sézon à pati di So Maripa koumin di Senjòrj Loyapòk oben soulon tip di piròg ké motò ki itilizé. Koumin-yan ka trouvé so kò an bouchou-a di flòv Loyapòk é di larivyè Kanmopi, li ka anglobé osi vilaj-ya di Trwè So à roun lajòrnen di piròg an sézon rot é dé lajòrnen di piròg an sézon sèk.

Koumin-an ka dispozé o bour di lib sèrvis ké 2 zépisri épi roun réstoran, di roun jandanbri é di roun sant koté ka òvré 2 médsen ké 2 enfirmyé, 4 transpòtò flivyal ki ka fè lyannaj ant So Maripa/Kanmopi ké Trwè-So. Lékòl primèr, ka akéyi anviron 200 zélèv. Oun kolèj ki aplé kolèl Paul Suitman sa égalman prézan.

Plis bò sid, anviron 150 kilonmèt pli laro asou Loyapòk, ka trouvé so kò vilaj-a di Trwè So. Sa vilaj ka fè pati di koumin-an di Kanmopi kou dizenn-yan di piti vilaj égrennen asou sa flòv ké larivyè Kanmopi.

Listwè

Dat-a di kréyasyon di koumin-an ka roumonté à 1969 é sa dannyé sa konsidéré , di fèt, kou pronmyé koumin "nativ anmériken" di Lafrans.

An mimisouk vilaj-a, i ganyen roun pyéfronmaj, a roun bidim pyébwa. Soulon kozman-yan, pèp Nativ anmériken-yan ka établi yékò òbò pou konstrwi yé zabita. Li sa vizib di tré lwen ki a dipi lè-ya oben pa flòv-a.

Anvan sa, konsantrasyon di pèp nativ té pli rot asou Loyapòk, vilaj-a té ka poté non-an di Alikoto. Bon nonm di ansyen Wayanmpi ki prézan atchwèl asou bour-a sa nèt laba é asou larivyè Kanmopi Simirit ké vilaj W+WA.

Dipi 2013 roun jimélaj sa anvizajé ké alzasyen di Muttersholtz .

Kiltir ké patrimwenn

Monniman ké lyé touristik

Byen ki tourism-an swé limité pa nésésité di roun lotorizasyon di lagsé pou randé so kò annan vilaj-ya di Trwè-So piski bour di Kanmopi sa soti di ZAR, à Kanmopi, divèrs projé touristik sa an kour an 2011. A karbé di pasaj, di jit oben di réstoran (Kan MOKATA ké lakrik MEMORA). Dé éli ka swété ki sistenm di lotorizasyon pa ka antravé dévlopman touristik-a.

Gastronnonmi

Bwéson tradisyonnèl di pèp nat. anmériken sa kachiri-a (égalman aplé kachichi an potidjé, kasiri an Wayanmpi ké koukou an téko). A roun bwéson ki fébman alkolizé ké baz di tibèrkil oben frwi di palmyé oben ròt frwi. Kachiri-a di référans sa kachiri di mannyòk, mé i ganyen égalman ké patat dous, parépou, iyanm, etc. Kasav (galèt di mannyòk) sa baz-a di lalimantasyon-an.

Annan bibron-an di timoun, nou ka trouvé égalman di kachiri mé ki pa fèrmanté kidonk san lalkòl.

Nativ anmériken-yan pouvé chasé ké péché libman, menm lèspès-ya ki protéjé pa konvansyon di Washington, anvan ki pèrmi-a di chas fika délivré.

Patrimwenn anvironnmantal

Kanmopi sa sitchwé annan roun dé réjyon ki pli rich-ya di monn an matchè di byodivèrsité. Réjyon-an sa égalman orifèr. Zonn-yan di pèch dé Wayanmpi ké Téko di sa koumin é di vilaj té oben sa òkò ilégalman òrpayé é té fika pafwè di manyen entansiv (1986-1987), sa ki ka èspliké to-ya di mèrkir tré élvé ki détègté annan chivé-ya dé moun tèsté an 1997 pa dé sasò fransé.