Loséyan Argtik : Diférans ant vèrsyon

Di Wikipédja
Contenu supprimé Contenu ajouté
FanmDjok (kozman | kontribisyon)
m FanmDjok moved page Loséan Arktik to Loséyan Argtik
FanmDjok (kozman | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Lign 1 : Lign 1 :
[[Fiché:Océan arctique.png|thumb|Kart di loséan Arktik.]]
[[Fiché:Oc%C3%A9an_arctique.png|thumb|Kart di loséyan Argtik-a.]]


'''Loséan Arktik''', ou '''loséan glasyal Arktik''', ka étann kò asou oun sirfas di anviron 14 milyon di km2, sa ki ka fè di li pli piti [[loséan]]. Li ka kouvri ansan di sé lanmè sitchwé antr pôlé nò di [[Éròp]], di [[Azi]] é di [[Lanmérik]]. Li ka kominiké nò di [[loséyan Atlantik]], ka rousouvè grann mas dilo a traver lanmè di Barents é détrwa di Fram. Li ka trouvé so kò osi an kontakt[[loséan Pasifik]] q traver détrwa di Béring.
'''Loséyan Argtik''', '''loséyan glasyal argtik''', oben tou senpléman '''Largtik''' ka étann so kò asou roun sirfas di anviron 14 milyon di km2, sa ki ka fè di li pli piti loséyan. Li ka roukouvri ansanm-an lanmè ki sitchwé ant pòlké pòl-a di Léròp, di Lazi é di Lanmérik. I ka kouminiké ké-a di loséyan Atlantik-a, ka rousouvwè di grand mas dilo atravè lanmè di Barents détrwè-a di Fram. I ka trouvé so kò osi an kontakloséyan Pasifik-a atravè détrwè-a di Béring.

Labankiz-a ka roukouvri li an gran parti ké dé varyasyon sézonnyèr. An so sant, labankiz-a ka mizouré jouk 4 mèt di lépésò. Sa lépésò sa atenn pa glisman-an di plak é di laglas roun asou ròt. So sirfas é so lalbédo ka tanté à rédjwi so kò an rézon di réchofman klimatik é di roun réchofman réjyonnal (Dé à trwè fwè pli rapid ki annan rès-a di monn pou péryòd-a di 2010-2014) ki ka kozé osi roun monté di labsòrpsyon-an di réyonnman solèr pa sa réjyon di monn, sa ki pwé agséléré réchofman-an dilo é libérasyon-an di lidrat di métann.

=== Toponnimi ===
Non-an di loséyan-an ka provni di grèk ansyen ἄρκτος (árktos) ki ka signifyé zours. An léfè, a an rézon di prézans-a bò'd pòl sélès-a di Dé konstélasyon-yan di Gran Zours-a é di Piti Zours-a ki loséyan-an té nonmen ensi. Li sa toutfwè roumarkab ki zours plèr-a ka viv inikman asou « Latè dé Zours », ki ka dézignen Largtik, é pa Lantargtik.

== Jéyografi ==
[[Fiché:IBCAO_betamap.jpg|thumb|Kart batimétrik é topografik di loséyan Argtik-a é dé latè avwézinan.]]

Di roun profondò mwéyen di 1 038 mèt, loséyan Argtik-a ka atenn roun profondò magsimal di anviron 4 000 mèt.

Soulon Lòrgannizasyon idrografik entèrnasyonnal, loséyan Argtik sa délimité di mannyè-a ki ka swiv :

* oun lark di gran sèrk di kap Morris Jesup, èstrenmité nò-a di Growennlann(83° 38′ N, 32° 40′ O), jouk èstrenmité nò-a di Spitzberg (lanmè-a di Growennlann sa sitchwé o sid di sa lign) ;
* 80e paralèl nò-a jouk Nordaustlandet ;
* lakot nò-a di Nordaustlandet jouk so èstrenmité oryantal, kap Leigh Smith(80° 05′ N, 28° 00′ E) ;
* oun lign ki k'alé di kap Leigh Smith jouk kap Kohlsaat, èstrenmité oryantal di larchipèl François-Joseph (81° 14′ N, 65° 10′ E, lanmè di Barents ka sitchwé so kò o sid di sa lign) ;
* oun lign ki k'alé di kap Kohlsaat o kap Argtik, èstrenmité nò di zilé Komsomolets (81° 13′ N, 95° 15′ E, lanmè di Kara ka sitchwé o sid di sa lign) ;
* oun lign ki k'alé di kap Argtik an èstrenmité nò-a di zilé Kotelny(76° 10′ N, 138° 50′ E, lanmè di Laptevse ki sitchwé o sid)...

== Lanmè-ya ki ka konstitchwé loséyan Argtik-a ==
Soul Lòrgannizasyon Idrografik Entèrnasyonnal, lanmè-ya ki anba sa dé dépandans di loséyan Argtik-a :

* lanmè di Growennlann
* lanmè di Nòrvéj
* lanmè di Barents
* lanmè Blanng
* lanmè di Kara
* lanmè dé Laptev
* lanmè di Sibéri oryantal
* lanmè dé Tchouktch
* lanmè di Beaufort
* Pasaj di Nò-Lwès
* byen di Baffin
* détrwè di Davis
* détrwè d’Hudson
* bé d’Hudson
* lanmè di Lincoln


== Nòt ké référans ==
== Nòt ké référans ==

Vèrsyon di 26 sèptanm 2018 à 13:06

Kart di loséyan Argtik-a.

Loséyan Argtik, loséyan glasyal argtik, oben tou senpléman Largtik ka étann so kò asou roun sirfas di anviron 14 milyon di km2, sa ki ka fè di li pli piti loséyan. Li ka roukouvri ansanm-an dé lanmè ki sitchwé ant pòl Nò ké pòl nò-a di Léròp, di Lazi é di Lanmérik. I ka kouminiké ké nò-a di loséyan Atlantik-a, ka rousouvwè di grand mas dilo atravè lanmè di Barents ké détrwè-a di Fram. I ka trouvé so kò osi an kontak ké loséyan Pasifik-a atravè détrwè-a di Béring.

Labankiz-a ka roukouvri li an gran parti ké dé varyasyon sézonnyèr. An so sant, labankiz-a ka mizouré jouk 4 mèt di lépésò. Sa lépésò sa atenn pa glisman-an di plak é di laglas roun asou ròt. So sirfas é so lalbédo ka tanté à rédjwi so kò an rézon di réchofman klimatik é di roun réchofman réjyonnal (Dé à trwè fwè pli rapid ki annan rès-a di monn pou péryòd-a di 2010-2014) ki ka kozé osi roun monté di labsòrpsyon-an di réyonnman solèr pa sa réjyon di monn, sa ki pwé agséléré réchofman-an dilo é libérasyon-an di lidrat di métann.

Toponnimi

Non-an di loséyan-an ka provni di grèk ansyen ἄρκτος (árktos) ki ka signifyé zours. An léfè, a an rézon di prézans-a bò'd pòl sélès-a di Dé konstélasyon-yan di Gran Zours-a é di Piti Zours-a ki loséyan-an té nonmen ensi. Li sa toutfwè roumarkab ki zours plèr-a ka viv inikman asou « Latè dé Zours », ki ka dézignen Largtik, é pa Lantargtik.

Jéyografi

Kart batimétrik é topografik di loséyan Argtik-a é dé latè avwézinan.

Di roun profondò mwéyen di 1 038 mèt, loséyan Argtik-a ka atenn roun profondò magsimal di anviron 4 000 mèt.

Soulon Lòrgannizasyon idrografik entèrnasyonnal, loséyan Argtik sa délimité di mannyè-a ki ka swiv :

  • oun lark di gran sèrk di kap Morris Jesup, èstrenmité nò-a di Growennlann(83° 38′ N, 32° 40′ O), jouk èstrenmité nò-a di Spitzberg (lanmè-a di Growennlann sa sitchwé o sid di sa lign) ;
  • 80e paralèl nò-a jouk Nordaustlandet ;
  • lakot nò-a di Nordaustlandet jouk so èstrenmité oryantal, kap Leigh Smith(80° 05′ N, 28° 00′ E) ;
  • oun lign ki k'alé di kap Leigh Smith jouk kap Kohlsaat, èstrenmité oryantal di larchipèl François-Joseph (81° 14′ N, 65° 10′ E, lanmè di Barents ka sitchwé so kò o sid di sa lign) ;
  • oun lign ki k'alé di kap Kohlsaat o kap Argtik, èstrenmité nò di zilé Komsomolets (81° 13′ N, 95° 15′ E, lanmè di Kara ka sitchwé o sid di sa lign) ;
  • oun lign ki k'alé di kap Argtik an èstrenmité nò-a di zilé Kotelny(76° 10′ N, 138° 50′ E, lanmè di Laptevse ki sitchwé o sid)...

Lanmè-ya ki ka konstitchwé loséyan Argtik-a

Soul Lòrgannizasyon Idrografik Entèrnasyonnal, lanmè-ya ki anba sa dé dépandans di loséyan Argtik-a :

  • lanmè di Growennlann
  • lanmè di Nòrvéj
  • lanmè di Barents
  • lanmè Blanng
  • lanmè di Kara
  • lanmè dé Laptev
  • lanmè di Sibéri oryantal
  • lanmè dé Tchouktch
  • lanmè di Beaufort
  • Pasaj di Nò-Lwès
  • byen di Baffin
  • détrwè di Davis
  • détrwè d’Hudson
  • bé d’Hudson
  • lanmè di Lincoln

Nòt ké référans

Wè osi