1641
1641 sa roun lannen koumin ki ka koumansé oun mardi.
Évènman
[chanjé | Chanjé wikikod]- 14 janvyé : Olandé-ya ka pran Malacca o Pòtidjé aprè sis mwa di syèj o tèrm di roun aso sanglan. Yé ka kontrolé tout pasaj-ya ant loséyan Endjen-an ké Pasifik-a (détrwa di Malacca, di Lombok é di Sonde) é ka entèrsèpté lagsè-a dé Moluques o Anglé. Sa annègsyon ka afébli soultan-yan d’Aceh é di Mataram.
- 23 févriyé : koumansman di règn di manikongo Garcia II di Kongo (finisman an 1660).
- 30 avril, Maròk : asasina di marabout El-Ayachi, mèt di Salé, lò dé lalit entèstin ki ka déchiré Répiblik-a di Bouregreg. Marabout-ya di Dila, bò'd Khénifra, sa mèt di Nò di Maròk aprè ki li venk chérif saadjen-an ké partizan-yan di marabout El-Ayachi.
- 30 mè : roun flòt olandé ké Anglé kité Recife pou Langola.
- 24 jwiyé : o Japon, Olandé-ya sa transféré di Hirado à Deshima. Yé ka tchenbé monnonpòl-a di lenpò-ègspò asou larchipèl-a.
- 26 out, Langola : Olandé-ya ka chasé Pòtidjé-ya di Luanda ; 21 désanm-an, yé ka tchipé Benguela (1641-1648). Renn-an Jinga di Matamba ka pran yé pati.